Παντζάρι, ο φτωχός συγγενής των λαχανικών ή μια «υπέρ τροφή»;

Το παντζάρι(Beta vulgaris), ή κοκκινογούλι, είναι φυτό της οικογένειας Αμαρανθοειδή, η οποία παλιότερα ήταν γνωστή ως Χηνοποδιοειδή.
Το παντζάρι τρώγεται τόσο ωμό, όσο και μαγειρεμένο, ολόκληρο. Η ρίζα του ωμή είναι σκληρή, ενώ μαγειρεμένη είναι πιο μαλακή. Χρησιμοποιείται στις σαλάτες.

Εξαιτίας της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε σάκχαρα, περίπου 16-20%, χρησιμοποιείται ως πηγή σακχάρου στις περιοχές με εύκρατο κλίμα. Επίσης και τα φύλλα του είναι εδώδιμα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί του σπανακιού, όμως τα ωμά φύλλα μπορεί να αφήσουν πικρή γεύση στο στόμα.

Αρκετοί το έχουν συνυφασμένο στο μυαλό τους, με το κόκκινο χρώμα, με το οποίο λεκιάζει συχνά τα ρούχα μας. Πέρα όμως από αυτή την εικόνα, το παντζάρι είναι μία από τις πιο ευεργετικές τροφές για τον οργανισμό μας και μάλιστα με ιδιότητες «υπέρ τροφής».
Έρευνες έδειξαν ότι τα παντζάρια και ο χυμός τους μπορούν να βελτιώσουν την αθλητική απόδοση, να μειώσουν την αρτηριακή πίεση και να βελτιώσουν τη ροή του αίματος στις φλέβες.

Συγγενικά είδη με τα παντζάρια είναι τα ζαχαρότευτλα, αλλά έχουν σημαντικές διαφορές. Τα ζαχαρότευτλα είναι λευκά και συνήθως χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή ζάχαρης και για την επιπλέον γλύκανση σε άλλες μεταποιημένες τροφές. Η ζάχαρη δεν μπορεί να ληφθεί από παντζάρια, τα οποία βρίσκονται συνήθως σε ποικιλίες κόκκινου και χρυσού χρώματος.

Θρεπτική αξία

Στα 100γρ ωμού παντζαριού περιέχονται: 36 θερμίδες, 7,6γρ υδατάνθρακες, εκ των οποίων 4,8γρ ζάχαρη και 2,8γρ φυτικές ίνες, και 1,7γρ πρωτεΐνες. Μας παρέχει το 1% των ημερήσιων αναγκών μας σε βιταμίνη Α, το 2% σε ασβέστιο, το 11% σε βιταμίνη C και το 6% σε σίδηρο.
Είναι πλούσια πηγή φυλλικού οξέος και μαγγανίου, περιέχει θειαμίνη(βιταμίνη Β1), ριβοφλαβίνη(βιταμίνη Β2), βιταμίνη Β-6, παντοθενικό οξύ, χολίνη, βεταΐνη, μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο, ψευδάργυρο, χαλκό και σελήνιο.
Είναι πλούσια σε φυτικό νιτρικό άλας, το οποίο πιστεύεται ότι είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο έχουν τόσα πολλά οφέλη για την υγεία μας.

Παντζάρι και Υγεία

Καρδιοπροστατευτική και αντιυπερτασική δράση

Έρευνα προ τριετίας, εξέτασε τις επιπτώσεις κατανάλωσης 500ml χυμού παντζαριών σε υγιείς εθελοντές και έδειξε ότι η αρτηριακή τους πίεση μειώθηκε σημαντικά. Η αντιυπερτασική αυτή δράση οφείλεται πιθανόν, στα υψηλά επίπεδα νιτρικών αλάτων που περιέχονται στο χυμό παντζαριών και αποτελεί ίσως αποτελεσματικό τρόπο για τη θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων και της αρτηριακής πίεσης.

Άνοια

Σε μία άλλη έρευνα, διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση χυμού παντζαριών μπορεί να βελτιώσει την οξυγόνωση του εγκεφάλου και να επιβραδύνει την ανάπτυξη της άνοιας σε ηλικιωμένους ενήλικες. Η ροή του αίματος σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου μειώνεται με την πάροδο του χρόνου και οδηγεί σε μείωση της γνωστικής λειτουργίας και πιθανώς συμβάλλει στην άνοια. Η κατανάλωση χυμού παντζαριών, ως μέρος μιας διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε νιτρικό άλας μπορεί να βελτιώσει τη ροή του αίματος και την οξυγόνωση σε αυτούς τους τομείς του εγκεφάλου.

Σακχαρώδης Διαβήτης

Τα παντζάρια περιέχουν μια αντιοξειδωτική ουσία, γνωστή ως άλφα-λιποϊκό οξύ, το οποίο έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης, αυξάνει την ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη και μειώνει τις ορμονικές μεταβολές που προκαλούνται από καταστάσεις στρες σε ασθενείς με διαβήτη. Μελέτες για το άλφα-λιποϊκό οξύ έχουν επίσης δείξει ότι μειώνει την περιφερική νευροπάθεια στους διαβητικούς.