Όταν η αύξηση του βάρους είναι ευθύνη του θυρεοειδή!

 

Το σωματικό βάρος και ο μεταβολικό μας ρυθμός συνδέονται με τη νόσο του θυρεοειδή, με έναν αρκετά πολύπλοκο τρόπο. Οι ορμόνες του θυρεοειδή ρυθμίζουν το μεταβολικό ρυθμό, σε ανθρώπους και ζώα, όπως αυτός καθορίζεται από τη μέτρηση της ποσότητας οξυγόνου που χρησιμοποιείται από το σώμα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όταν η μέτρηση γίνεται σε συνθήκες ηρεμίας, προκύπτει ο βασικός μεταβολικός μας ρυθμός(B.M.R). Όσοι εμφανίζουν υπολειτουργία του θυρεοειδή, έχουν μειωμένο βασικό μεταβολικό ρυθμό. Τα μειωμένα επίπεδα θυρεοειδών ορμονών στο αίμα συσχετίστηκαν επίσης με μειωμένο μεταβολικό ρυθμό.

Αυξομείωση σωματικού βάρους

Διαφοροποίηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού συνεπάγεται μεταβολή στο ενεργειακό ισοζύγιο, που ισοδυναμεί με διαφορά στην ενέργεια(θερμίδες) που τρώμε με την ενέργεια που δαπανά το σώμα μας. Αν ο B.M.R αυξηθεί φαρμακευτικά(αμφεταμίνες), δημιουργείται έλλειμμα στο ενεργειακό ισοζύγιο, με αποτέλεσμα την ελάττωση του σωματικού βάρους. Έτσι οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα ότι η μεταβολή στα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδή, επιφέρει αλλαγή στο ενεργειακό ισοζύγιο, επομένως και στο σωματικό βάρος. Αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Για παράδειγμα, όταν σε ζώα ο μεταβολικός ρυθμός μειώνεται(με μείωση της σωματικής θερμοκρασίας), αυτά δεν αυξάνουν το σωματικό βάρος τους όπως θα αναμενόταν.

 

Ισοζύγιο ενέργειας

Η σχέση μεταβολικού ρυθμού, βάρους και ενεργειακού ισοζυγίου είναι πολυσύνθετη. Υπάρχουν αρκετές ορμόνες, εκτός από τις θυρεοειδικές, αλλά και πρωτεΐνες και άλλες ουσίες που επηρεάζουν την ενεργειακή δαπάνη του σώματός μας, την πρόσληψη τροφής και το σωματικό βάρος. Όλοι αυτοί οι παράγοντες που αλληλεπιδρούν τόσο με εγκεφαλικά κέντρα που ρυθμίζουν την ενεργειακή δαπάνη, όσο και με περιφερικούς ιστούς που ελέγχουν την ενεργειακή δαπάνη και πρόσληψη. Επομένως δε γίνεται να προβλέψουμε το αποτέλεσμα, στο σωματικό βάρος ως σύνολο, αν αλλάξουμε έναν μόνο παράγοντα(θυρορμόνη). Βέβαια, από τη στιγμή που ο B.M.R μειώνεται σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό, κατά κανόνα αυξάνεται μέτρια και το σωματικό βάρος. Αυξάνεται όμως περισσότερο σε ασθενείς με σοβαρό υποθυρεοειδισμό. Η αιτία, σε συνθήκες υποθυρεοειδισμού, είναι επίσης πολύπλοκη και δεν σχετίζεται πάντα με συσσώρευση λίπους.

 

Τι είναι το επιπλέον βάρος;

Το μεγαλύτερο ποσοστό βάρους, που αυξήθηκε, σε υποθυρεοειδικούς ασθενείς οφείλεται σε συσσώρευση αλατιού και νερού. Μεγάλη αύξηση σωματικού βάρους σπάνια συσχετίστηκε με υποθυρεοειδισμό. Συνήθως, αποδίδονται 2,5-5 κιλά σε υπολειτουργία του θυρεοειδή αδένα, ανάλογα με τη σοβαρότητα του υποθυρεοειδισμού. Αν η αύξηση βάρους είναι ο μοναδικό σύμπτωμα, τότε είναι πολύ δύσκολο να οφείλεται στο θυρεοειδή.

 

Θυρορμόνη και σωματικό βάρος

Από τη στιγμή λοιπόν που το αυξημένο βάρος, σε συνθήκες υπολειτουργίας του θυρεοειδούς, οφείλεται σε συσσώρευση αλατιού και νερού, η θεραπεία προτείνει μικρή απώλεια βάρους(συνήθως λιγότερο από 10% του αρχικού βάρους). Θεωρητικά, η χορήγηση θυρορμόνης σε ενδεδειγμένη δόση πρέπει να επιφέρει επαναφορά του βάρους στα επίπεδα που βρισκόταν, πριν εμφανιστεί ο υποθυρεοειδισμός.

Όμως, καθώς ο υποθυρεοειδισμός έχει εδραιωθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν διαγνωσθεί, είναι πολύ συχνό το βάρος να παραμένει σχεδόν αμετάβλητο με τη θεραπεία. Αν λοιπόν όλα τα συμπτώματα υποχώρησαν με τη θεραπεία, εκτός από το βάρος, είναι πολύ δύσκολό το επιπλέον αυτό βάρος να οφείλεται αποκλειστικά στο θυρεοειδή αδένα. Αν οι τιμές των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα, η ικανότητα του ασθενούς να μειώνει ή να αυξάνει το βάρος του είναι παρόμοια με ενός ατόμου χωρίς τέτοια προβλήματα.

Οι θυρορμόνες χρησιμοποιήθηκαν παλαιότερα ως βοήθημα απώλειας βάρους. Πλήθος μελετών έδειξαν ότι η υπερβολική θυρορμόνη μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη απώλεια βάρους απ’ ότι η δίαιτα από μόνη της. Ωστόσο, όταν η χορήγησή της σταματήσει, το βάρος επιστρέφει στα προηγούμενα επίπεδα. Επιπλέον, προκαλείται απώλεια μυϊκής πρωτεΐνης και αυξάνεται σημαντικό ο κίνδυνος μεταβολικών νοσημάτων.

 

Ποιες είναι οι συστάσεις;

Αρχικά, απαιτείται σωστή υποκατάσταση των θυρεοειδικών ορμονών, ώστε να επανέλθουν εντός των φυσιολογικών ορίων. Έπειτα, συστήνεται περιορισμός των προσλαμβανόμενων από τη διατροφή λιπαρών: οι περισσότεροι οργανισμοί υγείας συντείνουν, ότι από τα λιπαρά πρέπει να προέρχεται το πολύ το 30% των θερμίδων ημερησίως. Επιπλέον, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι βιταμίνες Α, C και Ε, αλλά και ο ψευδάργυρος διαδραματίζουν κάποιο ρόλο σε συνθήκες υποθυρεοειδισμού. Πράγμα που σημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε ισορροπημένη διατροφή. Τέλος, η καθημερινή άσκηση, κυρίως αερόβια, αποδεικνύεται ευεργετική. Αυξάνει αφενός την αιματική κυκλοφορία, αφετέρου συμμετέχει στην καλύτερη διαχείριση του σωματικού μας λίπους.