Φολικό οξύ, μια σημαντική βιταμίνη για την υγεία μας

Το φολικό οξύ ή αλλιώς βιταμίνη Β9, ανακαλύφθηκε το 1940 όταν το απομονώσαμε από το σπανάκι. Το όνομά του προέρχεται από την λατινική λέξη Folium που σημαίνει φύλλα. Είναι απαραίτητο για τη σύνθεση, τη διόρθωση και τη λειτουργία του DNA και του RNA στον οργανισμό μας, τις βασικές δηλαδή δομικές μονάδες της ζωής. Είναι απαραίτητο κυρίως σε ιστούς που πολλαπλασιάζονται γρήγορα όπως ο αιμοποιητικός ιστός, ο νευρικός ιστός και ιστοί των εμβρύων. Παράλληλα, είναι αναγκαίο για το μεταβολισμό των πρωτεϊνών.

Σε συνδυασμό με τη βιταμίνη C και τη βιταμίνη Β12 βοηθά τον οργανισμό να μεταβολίζει, να διασπά, να χρησιμοποιεί και να συνθέτει νέες πρωτεΐνες.

Στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων απαραίτητη είναι και η παρουσία σιδήρου. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο από τους πνεύμονες σε όλα τα μέρη του σώματός. Χωρίς αρκετή βιταμίνη Β12 και φολικό οξύ, τα ερυθρά αιμοσφαίρια αυξάνουν υπερβολικά σε μέγεθος και δεν έχουν φυσιολογική ανάπτυξη. Το σώμα παράγει λιγότερα κύτταρα τα οποία έχουν και μικρότερο χρόνο ζωής από ότι τα φυσιολογικά(120 ημέρες). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το αίμα να έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε ερυθρά αιμοσφαίρια. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται  αναιμία λόγω ανεπάρκειας βιταμινών.

Ένα σύμπτωμα της ανεπάρκειας φολικού οξέος, είναι η μεγαλοβλαστική αναιμία. Η έλλειψη του, επιβραδύνει το ρυθμό της διαίρεσης των κυττάρων στο μυελό των οστών, με αποτέλεσμα την παραγωγή λιγότερων αλλά μεγαλύτερων, ανώριμων ερυθρών αιμοσφαιρίων(ερυθροκύτταρα), τα οποία είναι πιο αδύναμα να μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς. Τόσο οι ενήλικες, όσο και τα παιδιά, χρειαζόμαστε φολικό οξύ για να δημιουργήσουμε φυσιολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια και για να αποτρέψουμε την εμφάνιση αναιμίας.

Η ανεπάρκεια φολικού οξέος είναι η πιο κοινή ανεπάρκεια βιταμίνης.

Το 50% του φολικού οξέος καταστρέφεται με το μαγείρεμα, την επεξεργασία και την μακροχρόνια αποθήκευση, με αποτέλεσμα η συμπλήρωση αυτού του ζωτικής σημασίας θρεπτικού συστατικού να είναι ιδιαίτερα απαραίτητη.

Το συναντάμε στα φυλλώδη λαχανικά όπως στο σπανάκι, πράσινα γογγύλια, τα μαρούλια, τα ξερά φασόλια, τα μπιζέλια, τον ηλιόσπορο και άλλα φρούτα και λαχανικά. Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι καταστρέφεται από το αλκοόλ, το τσιγάρο, τα αντισυλληπτικά. Οι γυναίκες στην εγκυμοσύνη και άτομα μετά τη μέση ηλικία έχουν διπλάσιες ανάγκες για φολικό οξύ.

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι ο εγκέφαλος δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει σωστά, αν τα επίπεδα φολικού οξέος στο αίμα μας είναι χαμηλά.

Έρευνες έχουν δείξει ότι η ανεπάρκεια του, είναι ένας από τους συνήθεις, αλλά συχνά κρυφούς παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για διάφορα μικρά αλλά και σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα, αλλά και εγκεφαλικά επεισόδια. Η έλλειψη του επηρεάζει επίσης τους εγκεφάλους και των νεαρών ατόμων και μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στην ψυχική διάθεση και τη μνήμη σ’ όλες τις ηλικίες. Αυτά τα άτομα χαρακτηρίζονται από συναισθηματική αστάθεια, αδυναμία συγκέντρωσης, ασυνήθιστη εσωστρέφεια, έλλειψη αυτοπεποίθησης και κακή ψυχική διάθεση.

• Όσοι πάσχουν από κατάθλιψη, ενδέχεται να εμφανίζουν ανεπάρκεια φολικού οξέος.
• Ένας από τους βασικότερους παράγοντες που ευθύνονται για τη στένωση των καρωτιδικών αρτηριών(οι αρτηρίες του λαιμού) που μεταφέρουν αίμα και οξυγόνο στον εγκέφαλο μπορεί να είναι η ανεπάρκεια φολικού οξέος.
• Το φολικό οξύ βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα σε άτομα που πάσχουν από άνοια και Αλτσχάιμερ. Ακόμα και τα απόλυτα υγιή ηλικιωμένα άτομα που έχουν χαμηλά επίπεδα φολικού οξέος, εμφανίζουν χαμηλές αποδόσεις σε γνωσιακές δοκιμασίες και δοκιμασίες μνήμης.

Η έλλειψη του δημιουργεί αϋπνία, ερεθισμό, κόπωση, γαστρεντερικές διαταραχές. Ο αυτισμός, το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής στα παιδιά, η απώλεια μνήμης, σχετίζονται επίσης με την έλλειψη του. Η ανεπάρκεια φολικού οξέος καταστέλλει την παραγωγή της σεροτονίνης, που αποτελεί φυσικό αντικαταθλιπτικό.

Κατά συνέπεια, το φολικό οξύ απαιτείται για την παραγωγή και τη συντήρηση των νέων κυττάρων και είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε περιόδους ταχείας ανάπτυξης, όπως η βρεφική ηλικία και η εγκυμοσύνη. Οι γυναίκες οι οποίες επιθυμούν μια εγκυμοσύνη, καλό είναι να έχουν τσεκάρει την επάρκεια φολικού οξέος ένα μήνα πριν την προσπάθεια για εγκυμοσύνη. Η επάρκεια αυτή μπορεί να επέλθει, είτε μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής, βασισμένη στην πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής, είτε μέσω της λήψης συμπληρώματος διατροφής.