Τι είναι το σπλαχνικό λίπος και πόσο επικίνδυνο είναι για την υγεία μας;
Σωματικό λίπος(body fat) ονομάζεται το σύνολο των λιπιδίων στους ιστούς του ανθρώπινου σώματος. Δημιουργείται μετά από ένα σύνολο διαδικασιών στον ανθρώπινο οργανισμό, οι οποίες μετασχηματίζουν, αποθηκεύουν ή αποβάλλουν τα συστατικά που λαμβάνονται από τις τροφές. Κλειδί για την αποθήκευση σωματικού λίπους είναι η ορμόνη ινσουλίνη. Το σωματικό λίπος είναι απαραίτητο για την προστασία των οργάνων του ανθρώπινου σώματος και την αποθήκευση των λιποδιαλυτών βιταμινών.
Το λίπος το οποίο αποθηκεύεται στην περιοχή της κοιλιάς χωρίζεται σε δύο είδη. Το λίπος που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα και μπορούμε να το πιάσουμε με το χέρι μας(υποδόριο) και το λίπος το οποίο είναι εσωτερικά και περικλείει τα όργανα της κοιλιάς(σπλαχνικό). Το δεύτερο αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για αρκετά νοσήματα, όπως καρδιαγγειακά, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αρτηριακή υπέρταση κ.α.
Αύξηση του σπλαχνικού λίπους σε ποσότητα πέραν του φυσιολογικού, σημαίνει απελευθέρωση μεταβολικών προϊόντων απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος, επειδή το λίπος βρίσκεται κοντά στην κύρια φλέβα που μεταφέρει αίμα στο συκώτι και αυτά στην συνέχεια συσσωρεύονται εκεί. Έτσι εισχωρούν στο συκώτι, ουσίες που εκκρίνονται από τα λιποκύτταρα και επηρεάζουν τα επίπεδα της χοληστερόλης. Οδηγούμαστε με αυτόν τον τρόπο σε αύξηση της κακής(LDL) χοληστερόλης αλλά και μείωση της καλής(HDL).
Το σπλαχνικό λίπος, διεγείρει την έκκριση ορμονών οι οποίες σχετίζονται με την αυξημένη αρτηριακή πίεση, το αυξημένο σπλαχνικό λίπος, το αυξημένο σάκχαρο στο αίμα και την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οι ορμόνες αυτές δεν αφήνουν το πάγκρεας να παράγει ινσουλίνη σε φυσιολογικές τιμές(η ινσουλίνη ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα). Έτσι, άτομα με αυξημένο σπλαχνικό λίπος έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, σε σχέση με όσα άτομα δεν έχουν αυξημένο σπλαχνικό λίπος.
Το σπλαχνικό λίπος σύμφωνα με μελέτες μπορεί να επηρεάσει την εγκεφαλική λειτουργία. Ορισμένες ορμόνες που εκκρίνονται από το λίπος μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και να αυξήσουν τον κίνδυνο άνοιας ή ακόμα και κατάθλιψης.
Η εμφάνιση σπλαχνικού λίπους είναι πιο σύνηθες φαινόμενο στους άνδρες. Αίτια της εμφάνισης του αποτελούν η καθιστική ζωή, η μη ισορροπημένη διατροφή, η κληρονομικότητα, και το έντονο άγχος και στρες. Συσσωρευμένο λίπος στην περιοχή της κοιλιάς παρατηρούμε και σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, λόγω της αλλαγής του ορμονικού προφίλ και κυρίως λόγω της μη παραγωγής οιστρογόνων, όπως συνέβαινε κατά την αναπαραγωγική περίοδο.
Μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε εάν το λίπος της κοιλιάς μας αποτελεί κίνδυνο για την υγεία μας, μετρώντας την περιφέρεια της και διαιρώντας την με την περιφέρεια των γλουτών μας. Σε περίπτωση που από το πηλίκο προκύπτει αριθμός μεγαλύτερος από 0,95 για άνδρες και μεγαλύτερος από 0,85 για γυναίκες τότε το σπλαχνικό λίπος αποτελεί παράγοντα κινδύνου εμφάνισης νοσημάτων(καρδιαγγειακά και άλλα), ακόμα κι αν ο Δείκτης Μάζας Σώματος βρίσκεται εντός των φυσιολογικών ορίων(18,5 – 24,9). Επίσης, μια πιο ακριβής μέθοδος προσδιορισμού του σπλαχνικού λίπους είναι η ανάλυση σύστασης σώματος ή κοινώς λιπομέτρηση.
Με ποιό τρόπο μπορούμε να μειώσουμε το σπλαχνικό λίπος;
Ο πιο ασφαλής και ενδεδειγμένος τρόπος για να μειώσουμε το σπλαχνικό(αλλά και υποδόριο)λίπος, είναι μια ισορροπημένη διατροφή στα πρότυπα της Μεσογειακής Διατροφής, με κύρια χαρακτηριστικά την μείωση της ποσότητας κορεσμένων λιπαρών, την αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών και την καθημερινή φυσική δραστηριότητα(η συστηματική φυσική δραστηριότητα φαίνεται πως μειώνει το σπλαχνικό λίπος περισσότερο, σε σχέση με το υποδόριο).