Μεσογειακή Διατροφή, το «κλειδί»για γερή καρδιά
Η Μεσογειακή διατροφή είναι μια σύγχρονη διατροφική συνήθεια αρχικά εμπνευσμένη από τις διατροφικές συνήθειες από την Ελλάδα, τη νότια Ιταλία, τη Γαλλία και την Ισπανία στη δεκαετία του 1940 και του 1950. Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της δίαιτας περιλαμβάνουν αναλογικά υψηλή κατανάλωση ελαιολάδου, όσπρια, ανεπεξέργαστα δημητριακά, φρούτα και λαχανικά, μέτρια προς υψηλή κατανάλωση ψαριού, μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων(κυρίως τυρί και γιαούρτι), μέτρια κατανάλωση κρασιού, και χαμηλή κατανάλωση κρέατος.
Η συγκεκριμένη διατροφική σύνθεση της Μεσογειακής Διατροφής έχει ως αποτέλεσμα αφενός χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη και αφετέρου υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και φυτικές ίνες. Η καθημερινή κατανάλωση ελαιόλαδου συνεπάγεται υψηλή περιεκτικότητα της δίαιτας σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.
Το 2013, η UNESCO πρόσθεσε τη Μεσογειακή διατροφή στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ιταλίας(δικαιούχος), της Γαλλίας, το Μαρόκο, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ελλάδας, της Κύπρου και της Κροατίας, μιας και η Μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει ένα σύνολο δεξιοτήτων, γνώσεων, τελετουργικών, συμβόλων και παραδόσεων σχετικά με τις καλλιέργειες, τη συγκομιδή, το ψάρεμα, την κτηνοτροφία, τη συντήρηση, την επεξεργασία, το μαγείρεμα, και ιδίως την παροχή και την κατανάλωση των τροφίμων.
Είναι πολλές οι επιστημονικές μελέτες τα τελευταία χρόνια, που αναδεικνύουν τη διατροφική αξία της μεσογειακής διατροφής στην αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών παθήσεων.
«Κακή» και «Καλή» Χοληστερόλη
Οι βασικοί φορείς της χοληστερόλης είναι η ΗDL και η LDL(μεταφέρουν τη χοληστερόλη στο αίμα).
Η χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη(LDL) μεταφέρει τη χοληστερόλη στους ιστούς. Η χοληστερόλη εναποτίθεται στα τοιχώματα των αρτηριών, με αποτέλεσμα τη στένωσή τους και τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας.
Σήμερα ενισχύεται ολοένα και περισσότερο η άποψη ότι η LDL στη φυσική της κατάσταση δεν είναι επιβλαβής. Όταν όμως μεταβληθεί μέσω της οξείδωσης, αποτελεί ουσιαστική απειλή για τα τοιχώματα των αρτηριών.
Η οξείδωση της LDL αρχίζει με την υπεροξείδωση των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στο μόριό της. Η σύνθεση της LDL επηρεάζεται από τα λιπαρά οξέα της διατροφής. Μια διατροφή πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα καθιστά την LDL πιο ανθεκτική στην οξειδωτική τροποποίηση της, σε σχέση με μία διατροφή πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Επιπρόσθετα μια διατροφή πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα οδηγεί σε υψηλότερη περιεκτικότητα της κυτταρικής μεμβράνης σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και επομένως σε υψηλότερη κυτταρική αντίσταση στην οξειδωτική βλάβη.
Αντιοξειδωτικοί παράγοντες όπως η βιταμίνη Ε, η βιταμίνη C και τα φλαβονοειδή παρέχουν επιπρόσθετη προστασία, αναστέλλοντας την οξείδωση της LDL και μειώνοντας τον κίνδυνο της αθηρωσκλήρυνσης.
Αντίθετα η υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη(ΗDL) μεταφέρει τη χοληστερόλη από τους περιφερικούς ιστούς στο ήπαρ για καταβολισμό, και επομένως μείωση των επιπέδων της στο πλάσμα.
Επομένως πρέπει να δώσουμε προσοχή στη διατήρηση χαμηλών επιπέδων της LDL και στη διατήρηση υψηλών επιπέδων της HDL.
Πως η Μεσογειακή διατροφή με τη σύσταση της βοηθά την καρδιά μας:
• Περιέχει σε αφθονία ελαιόλαδο που είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, αυξάνει τον καταβολισμό(διάσπαση) της κακής χοληστερόλης, και τη δέσμευση της χοληστερόλης από την HDL.
• Με την κατανάλωση λιπαρών ψαριών όπως: σκουμπρί, σαρδέλα, σολομός, γαύρος, που περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα, μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης εμφράγματος του μυοκαρδίου. Μελέτες συνδέουν τα ω-3 με δράση αντιθρομβωτική, αντιυπερτασική και υποτριγλυκεριδαιμική. Το σχετικά αυξημένο ποσοστό σε χοληστερόλη των ψαριών και των θαλασσινών πρέπει να συσχετισθεί με το πλούσιο ποσοστό σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα της σειράς ω-3.
• Με τη μείωση των κορεσμένων λιπαρών οξέων και τη μειωμένη κατανάλωση ζωικών τροφών, γαλακτοκομικά με πλήρη λιπαρά και αντικατάσταση του κόκκινου κρέατος με λευκό.
• Με την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν δυσαπορρόφητους φυτικούς πολυσακχαρίτες που έχουν ισχυρή υποχοληστεριναιμική δράση, βοηθώντας την απομάκρυνση της χοληστερόλης.
• Με την αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών. Οι φυτικές ίνες δεσμεύουν τα χολικά άλατα που είναι απαραίτητα για τη γαλακτωματοποίηση των λιπών, τη διαλυτότητα ορισμένων λιπαρών οξέων και την απορρόφηση λιπιδίων από τον εντερικό βλεννογόνο εμποδίζοντας την επαναπρόσληψη τους. Πρόδρομη ουσία των χολικών αλάτων είναι η χοληστερόλη, έτσι ο οργανισμός δεσμεύει περισσότερη χοληστερόλη στη σύνθεση χολικών αλάτων.