Φυτοστερόλες, τι είναι και σε ποιες τροφές τις βρίσκουμε
Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας και όχι μόνο, στρέφεται στα βιοδραστικά συστατικά των τροφών που μπορεί να έχουν ευεργετικές ιδιότητες για την ανθρώπινη υγεία. Αυτό το ενδιαφέρον οφείλεται στην αύξηση της εμφάνισης χρόνιων παθήσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα και στη συσχέτισή τους με την ποιότητα της διατροφής. Οι φυτοστερόλες αποτελούν μία κατηγορία τέτοιων βιοδραστικών συστατικών των τροφών.
Οι φυτοστερόλες που περιέχονται στα τρόφιμα έχουν δομή αντίστοιχη της χοληστερόλης. Πιο συχνά συναντούμε στα τρόφιμα δύο φυτοστερόλες, τη σιτοστερόλη και τη καμπεστερόλη. Η προέλευση τους είναι τα φυτικά έλαια, το ψωμί, τα δημητριακά, τα φρούτα και τα λαχανικά. Η συγκέντρωσή τους σε αυτά τα τρόφιμα όμως είναι αρκετά χαμηλή και επομένως στις δυτικές κοινωνίες η διατροφική πρόσληψη τους δεν ξεπερνά τα 300mg καθημερινά, με εξαίρεση τους χορτοφάγους, που πλησιάζουν τα 600mg. Έτσι, έχουν δημιουργηθεί τρόφιμα εμπλουτισμένα με φυτοστερόλες για να καλύψουν τις ανάγκες που ωφελούν την υγεία μας.
Φυτοστερόλες και οφέλη για την υγεία
Τα ευρήματα αρκετών επιστημονικών μελετών καταδεικνύουν πως οι φυτοστερόλες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων, μέσω της μείωσης των επιπέδων της κακής(LDL) χοληστερόλης. Αυτό συμβαίνει γιατί μειώνουν ως ένα βαθμό την απορρόφηση της χοληστερόλης στο έντερο. Επίσης, φαίνεται ότι ενδεχομένως να μπορούν να μειώσουν και τα τριγλυκερίδια του αίματος, ενώ δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της καλής(HDL) χοληστερόλης. Ωστόσο, για να αποκομίσουμε τις παραπάνω ευεργετικές δράσεις πρέπει να καταναλώνουμε 2-3 γραμμάρια φυτοστερολών καθημερινά. Η κατανάλωση αυτής της ποσότητας καθημερινά μπορεί να μειώσει την κακή(LDL) χοληστερόλη περίπου 10% με 12,5%. Η πρόσληψή τους βέβαια πρέπει να συνδυάζεται με ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο «φτωχό» σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη και «πλούσιο» σε φρούτα, λαχανικά και ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα. Η κατανάλωση τους μπορεί να συνοδεύει και την φαρμακευτική αγωγή με στατίνες σε όσους πάσχουν από δυσλιπιδαιμίες.
Τι προσέχουμε
Η πρόσληψη τους είναι γενικά ασφαλής, όμως μακροχρόνια κατανάλωση τους ενδέχεται να επηρεάσει τα επίπεδα καροτενοειδών στο αίμα, γι’ αυτό συνίσταται, αύξηση της κατανάλωσης πράσινων, κίτρινων και πορτοκαλί λαχανικών και φρούτων.
Δύο γραμμάρια φυτοστερόλες βρίσκουμε ενδεικτικά, σε 15 κιλά μήλα, σε 42,5 κιλά ντομάτες και σε 1,7 κιλά φυστίκια. Η κατανάλωση όμως τέτοιων ποσοτήτων μέσω τροφίμων δεν είναι εφικτή και γι αυτό το λόγο, η βιομηχανία τροφίμων διαθέτει εμπλουτισμένα προϊόντα με φυτοστερόλες όπως προϊόντα επάλειψης, ροφήματα γιαουρτιού, επιδόρπια γιαουρτιού και προϊόντα με γάλα. Επομένως για να προσλάβουμε τα 2γρ φυτοστερολών αρκεί να καταναλώσουμε 1-2 φέτες ψωμί με προϊόν επάλειψης, να πιούμε 1 ποτήρι(240ml) γάλα εμπλουτισμένο σε φυτοστερόλες ή να καταναλώσουμε 1 κεσεδάκι επιδόρπιο γιαουρτιού με φυτοστερόλες. Εναλλακτικά, μία μερίδα ροφήματος γιαουρτιού μας αποδίδει την ποσότητα των 2γρ.
Εκτός της επίδρασης στο λιπιδαιμικό προφίλ, οι επιστημονικές έρευνες για τις φυτοστερόλες επεκτείνονται σιγά σιγά και σε άλλους τομείς της υγείας, με θετικά μηνύματα που αναμένουμε μελλοντικά. Ωστόσο περαιτέρω διερεύνηση είναι απαραίτητη για να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα.