Υδατάνθρακες, ποιοι είναι και γιατί χρησιμεύουν

Ένα από τα πιο απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στη διατροφή μας, από άποψη υγείας και αθλητικής απόδοσης, είναι οι υδατάνθρακες. Υπάρχει όμως κάποιος που να αναρωτήθηκε ποιοι είναι και που μας χρησιμεύουν; Και γιατί αφού είναι τόσο σημαντικοί για εμάς, όταν εφαρμόζουμε μια δίαιτα, στερούμαστε τη ζάχαρη, τα γλυκά, τα ζυμαρικά, το ρύζι, το ψωμί, τις πατάτες, δηλαδή όλα τα αμυλούχα τρόφιμα; Τι σχέση μπορεί να έχουν αυτά τα τρόφιμα με τα «υγιεινά» φρούτα και λαχανικά; Τι είναι αυτό που γλυκίζει το γάλα;

Τα τρόφιμα που αναφέραμε παραπάνω έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, τους υδατάνθρακες. Οι υδατάνθρακες αποτελούν το βασικότερο θρεπτικό συστατικό της διατροφής και είναι πολύτιμοι για το σώμα μας, σε αντίθεση με τις φήμες που τους ενοχοποιούν και τους συνδέουν με την παχυσαρκία. Κι αυτό γιατί αποτελούν το ενεργειακό «νόμισμα» του οργανισμού, την πηγή ενέργειας που χρησιμοποιεί άμεσα το σώμα για να λειτουργήσει σωστά. Υπάρχουν όργανα που χρησιμοποιούν αποκλειστικά υδατάνθρακες ως «καύσιμο» όπως, ο εγκέφαλος και τα ερυθροκύτταρα. Επίσης οι μύες(συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς), τους χρησιμοποιούν ως «καύσιμο» κατά τη διάρκεια μιας άσκησης. Με άλλα λόγια τα συστατικά της τροφής που απαγορεύεται να καταναλώσουμε σε αρκετές δίαιτες, συμμετέχουν στη λειτουργία των κυριότερων οργάνων του σώματος, όπως του νευρικού συστήματος, του εγκεφάλου, των νεφρών, των μυών και της καρδιάς.

Στα τρόφιμα τους συναντάμε τους υδατάνθρακες σε δυο κύριες κατηγορίες: τους απλούς και τους σύνθετους. 

Οι απλοί είναι γνωστοί και ως σάκχαρα και υποδιαιρούνται στους μονοσακχαρίτες και στους δισακχαρίτες. Οι τρεις βασικοί μονοσακχαρίτες είναι η γλυκόζη, η φρουκτόζη και η γαλακτόζη. Στις ετικέτες τροφίμων βρίσκουμε τους όρους γλυκόζη, φρουκτόζη, λακτόζη και σακχαρόζη. Βρίσκονται σε τρόφιμα όπως το γάλα, τα φρούτα και το μέλι, ενώ στην κατηγορία αυτή ανήκει και η γνωστή μας ζάχαρη.

Οι σύνθετοι υδατάνθρακες, γνωστοί και ως άμυλα, σχηματίζονται όταν ενώνονται  τρία ή περισσότερα μόρια γλυκόζης. Είναι πιο πολύπλοκα συστατικά(σύνθετα) και τα συναντάμε διαφορετικά, με τον όρο πολυσακχαρίτες. Το άμυλο είναι ο πιο γνωστός.

Τα τρόφιμα που περιέχουν άμυλο αποτελούν τη βάση του καθημερινού διαιτολογίου και περιλαμβάνουν το ρύζι, τα ζυμαρικά, τα δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης, τις πατάτες, το ψωμί και τα αρτοσκευάσματα(φρυγανιές, μπισκότα, κριτσίνια κλπ). Ταυτόχρονα, τα τρόφιμα που περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες και αυτά είναι κυρίως τα προϊόντα ολικής άλεσης.