Δυσπεψία, ποια τρόφιμα μπορούν να την προκαλέσουν
Ένας στους πέντε ενήλικες ή παιδιά στην Ελλάδα ταλαιπωρούνται από γαστρεντερικές διαταραχές όπως η δυσκοιλιότητα, η διάρροια, ο κοιλιακός πόνος, το φούσκωμα, τα αέρια, η καούρα και άλλα που κάνουν την καθημερινότητά τους αρκετά δύσκολη.
Το πώς αντιδρά ο οργανισμός μας σε ένα τρόφιμο είναι κάτι πολύ εξατομικευμένο. Επομένως, όταν μιλάμε για τρόφιμα που έχουν μια δυσάρεστη παρενέργεια στο σώμα μας, δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε απόλυτοι. Κάποια από τα τρόφιμα που θα αναφέρουμε, μπορεί να μην μας δημιουργούν κανένα πρόβλημα ή μπορεί να μην μας έχουν δημιουργήσει ακόμα. Σε κάθε περίπτωση, τα τρόφιμα που θα αναφέρουμε παρακάτω, συνήθως ευθύνονται για την εμφάνιση δυσπεψίας.
Ας δούμε αναλυτικά ποια είναι αυτά.
Λιπαρά φαγητά: Τα πλούσια σε λιπαρά τρόφιμα, διεγείρουν τις συστολές στον πεπτικό μας σωλήνα, που έχουν ως αποτέλεσμα είτε vα επιβραδύνουν την εκκένωση του στομάχου μας, επιδεινώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη δυσκοιλιότητα, είτε vα επιταχύνουν την κυκλοφορία τους, οδηγώντας μας σε διάρροια. Το τι θα μας συμβεί εξαρτάται από τον τύπο του λίπους που καταναλώσαμε και την τάση μας προς δυσκοιλιότητα ή διάρροια. Σε περίπτωση δυσπεψίας λοιπόν, καταναλώνουμε χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά τρόφιμα και κάνουμε μικρά γεύματα. Αποφεύγουμε τα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά τρόφιμα, όπως το βούτυρο, το τυρί και το παγωτό, τουλάχιστον για κάποιες μέρες.
Τηγανητά: Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένο λίπος και μπορεί να προκαλέσουν διάρροια. Πολλές σάλτσες, τα λιπαρά κομμάτια κρέατος αλλά και τα γλυκά που περιέχουν βούτυρο μπορούν επίσης να προκαλέσουν παρόμοια προβλήματα. Επιλέγουμε ψητά ή βραστά φαγητά και προτιμάμε τις πιο ελαφριές σάλτσες που περιέχουν λαχανικά αντί αυτών που έχουν κρέμες ή βούτυρο(π.χ μια απλή σάλτσα ντομάτας με λίγο ελαιόλαδο, αντί μιας σάλτσας που περιέχει μαγιονέζα ή τυρί).
Εσπεριδοειδή: Η εμφάνιση διάρροιας μετά από κατανάλωση εσπεριδοειδών φρούτων, όπως πορτοκαλιού, κίτρου, γκρέιπφρουτ κ.λπ., μπορεί να οφείλεται σε τροφική αλλεργία ή τροφική δηλητηρίαση. Αν και περιέχουν υψηλά ποσά φυτικών ινών, μπορεί να προκαλέσουν ενοχλήσεις στο στομάχι μας. Αν έχουμε πρόβλημα πέψης, τα καταναλώνουμε με προσοχή. Υπό κανονικές συνθήκες, τα εσπεριδοειδή μπορεί να προκαλέσουν διάρροια, αν υπάρχει δυσαπορρόφηση στη φρουκτόζη. Σε περίπτωση στομαχικών διαταραχών, αποφεύγουμε τις όξινες τροφές, όπως τα ανθρακούχα ποτά και τον χυμό ντομάτας.
Υπερβολική κατανάλωση φυτικών ινών: Αν και δεν είναι επιβλαβείς για την υγεία μας οι φυτικές ίνες, ωστόσο η υπερβολική τους κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε φουσκώματα και αέρια. Για να αποφύγουμε τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις, αυξάνουμε σταδιακά την πρόσληψη τροφίμων με μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Τις διαλυτές ίνες τις συναντάμε στα όσπρια, στη βρόμη, στη σίκαλη, στo κριθάρι, στα φρούτα, στo μπρόκολο, στα καρότα και στις αγκινάρες. Τις αδιάλυτες σε τρόφιμα ολικής άλεσης, όπως τo σιτάρι και τo καλαμπόκι, οι ξηροί καρποί και σπόροι, τα πράσινα φασόλια, τo κουνουπίδι, τα κολοκυθάκια, τo σέλινο, τις μπανάνες και τις ντομάτες. Το μούλιασμα των ξερών οσπρίων(φασόλια, ρεβίθια, γίγαντες) για τουλάχιστον τέσσερις ώρες πριν το μαγείρεμα τους, βοηθά στην εξάλειψη κάποιων δύσπεπτων σακχάρων.
Τεχνητά γλυκαντικά: Τα τεχνητά γλυκαντικά όπως η σορβιτόλη, η μαννιτόλη, η ξυλιτόλη και η ερυθριτόλη, τα συναντάμε σε συσκευασμένα τρόφιμα, όπως οι καραμέλες, οι τσίχλες, τα σιρόπια για τον βήχα και άλλα τρόφιμα που επισημαίνονται ως τρόφιμα «χωρίς ζάχαρη». Υπάρχει λόγος που οι περισσότερες τσίχλες αναγράφουν στη συσκευασία τους πως η υπερβολική τους κατανάλωση μπορεί να έχει υπακτική δράση, δηλαδή να λειτουργήσουν ως καθαρτικό. Για παράδειγμα, η καθημερινή κατανάλωση περισσότερων από 50γρ σορβιτόλης(ποσότητα που περιέχεται σε 100γρ. καραμελών) μπορούν να προκαλέσουν γαστρεντερικά προβλήματα. Οποιοδήποτε προϊόν στο οποίο έχει προστεθεί σορβιτόλη μπορεί να οδηγήσει στα παραπάνω προβλήματα, καθώς ο οργανισμός μας δεν μπορεί να την πέψει. Η μεγάλη της κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει κράμπες και διάρροια.
Σταυρανθή λαχανικά(Λάχανο, μπρόκολο, κουνουπίδι): Τα σταυρανθή λαχανικά, όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι και το λάχανο, έχουν τα ίδια σάκχαρα που κάνουν και τα όσπρια δύσπεπτα. Εκτός αυτού, έχουν και μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών, που μπορεί να επιδεινώσει το φούσκωμα. Τα λαχανικά θέλουν μόνο λίγο ελαφρύ βράσιμο(αρκεί για να σπάσουν κάποιες πιο “σκληρές” ενώσεις, αλλά όχι τόσο για να χαθούν απαραίτητες βιταμίνες).
Πικάντικα τρόφιμα: Τα πικάντικα φαγητά διεγείρουν το πεπτικό μας σύστημα. Σε ορισμένους δεν έχουν καμία επίδραση, ενώ σε κάποιους μπορούν να προκαλέσουν δυσπεψία. Μετά από κατανάλωση πικάντικων τροφίμων, ειδικά σε μεγάλες ποσότητες, παρατηρείται συνήθως δυσπεψία και καούρα(οι πιπεριές τσίλι περιέχουν την ουσία καψαϊκίνη που την προκαλεί). Σε γενικές γραμμές, αποφεύγουμε τα μπαχαρικά.
Καφεΐνη: Η καφεΐνη διεγείρει την κινητικότητα του γαστρεντερικού μας σωλήνα και τα άτομα που ήδη έχουν θέμα με γαστρεντερικές διαταραχές καλό είναι να απέχουν από τρόφιμα που περιέχουν καφεΐνη, όπως ο καφές, το τσάι, η σόδα, τα αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά. Ακόμη και ο ντεκαφεϊνέ καφές περιέχει μικρές ποσότητες καφεΐνης.
Γαλακτοκομικά προϊόντα: Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να τα μεταβολίσουν και κάποιοι άλλοι όχι. Όταν η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων προκαλεί διάρροια, φούσκωμα και αέρια, αυτό οφείλεται στην δυσανεξία στη λακτόζη. Η δυσανεξία στη λακτόζη εμφανίζεται όταν υπάρχει έλλειψη της λακτάσης, του ενζύμου δηλαδή που βοηθά στην πέψη της λακτόζης η οποία βρίσκεται στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Καλό είναι λοιπόν vα ελαττώσουμε ή vα αποφεύγουμε την κατανάλωση γαλακτοκομιών προϊόντων ή εναλλακτικά vα επιλέξουμε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής που θα βοηθήσει στην διάσπαση της λακτόζης στον στομάχι μας.
Μέντα: Η κατανάλωση μέντας οδηγεί σε χαλάρωση των μυών του στομάχου μας, επιτρέποντας έτσι την επαναπροώθηση της τροφής στον οισοφάγο μας και επομένως οδηγεί στην εμφάνιση καούρας. Στην ίδια κατάσταση μπορούν μας οδηγήσει, η κατανάλωση σοκολάτας και καφέ. Αν καταναλώνουμε μικρότερες μερίδες φαγητού και μασάμε καλά την κάθε μας μπουκιά μπορεί να αποφύγουμε την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.